Alkol yahut alkol dışı sebeplere bağlı olarak karaciğerde olağandan fazla yağ birikmesi olarak tanımlanan karaciğer yağlanması, dünyada ve Türkiye’de obezitenin artan suratına bağlı olarak yükselmiş durumda. Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Meltem Ergün, öngörülere nazaran, tablonun bu formda devam etmesiyle birlikte obeziteye bağlı karaciğer yağlanmasının kronik karaciğer hastalıklarının en sık sebebi olarak karşılaşılacağını söyledi. Bilhassa karın içi yağlanmanın daha fazla olduğu kilolu bireylerde diyabet, hipertansiyon üzere hastalıkların yanında yağlı karaciğer hastalığının daha sık görüldüğünü tabir etti. Bununla birlikte karaciğerdeki yağlanmanın şiddetinin de ekseriyetle kilo fazlalığıyla gerçek orantılı olduğunu anlattı.
Diyabetin bu sorunun ortaya çıkmasında önde gelen risk faktörü olduğunun altını çizen Prof. Dr. Ergün, diğer risk faktörleri konusunda şu bilgileri verdi:
“Obezite ve bilhassa göbek etrafında bulunan fazla kilo da karaciğer yağlanmasının en değerli sebeplerindendir. Bunlardan diğer alkol de karaciğerde önemli yağlanmadan sorumludur. Sorunun gelişmesinde elbette beslenme ve ömür şeklinin da tesirli olduğunu biliyoruz. Yağlı yiyeceklerden varlıklı batı tipi beslenme, bol protein ve karbonhidrat içeren yiyecekler riski arttırır. Şekerli, gazlı içecekler yağlanmada değerli rol oynar. Ömrü uzatan ve hastalıkların oluşumunu azaltan aktifliği ispatlanmış tek beslenme metodu Akdeniz stili beslenmedir.”
Karaciğer yağlanmasının yıllarca sürmesi sonucu vakitle beden buna reaksiyon vermeye ve karaciğer hücrelerine saldırmaya başladığını anlatan Prof. Dr. Ergün, “Saldırı giderek şiddetlendikçe karaciğerde hasar ve siroz gelişir. Siroz yerinde de karaciğerde kanser hücreleri oluşur. Bu basamaktan sonra sorun çok daha önemli boyutlara ulaştığından karaciğer nakli yahut kemoterapi tedavi seçenekleri olarak karşımıza çıkmaktadır” dedi.
Karaciğerin yağlanmayla birlikte hastanın yaşayabileceği şikayetlerle ilgili bilgi veren Prof. Dr. Ergün, “İlk kademelerde hastada hiçbir belirti olmaz, hastalık yıllarca sinsi seyreder, ikinci üçüncü evreye geçişle birlikte karın ağrısı, halsizlik, yorgunluk ve karaciğer enzimlerinde yükselme başlar. Daha sonra ile karında bacaklarda sıvı birikimi (asit ve ödem) ortaya çıkar” sözlerini kullandı.
Karaciğerdeki yağlanmanın ultrasonla tespit edilebildiğini ve bu doğrultuda durumla ilgili evreleme yapıldığını anlatan Prof. Dr. Meltem Ergün, şu bilgileri verdi:
“Hastalığın klinik evrelemesi farklı olmakla birlikte ultrasonla yapılan görüntülemelere nazaran; Evre 1 yağlanmada, karaciğer hücrelerinin üçte biri yağlı olarak görülür. Evre 2 yağlanmada ise karaciğer hücrelerinin yaklaşık yarısı yağlıdır. Evre 3 yağlanmada ise karaciğer hücrelerinin üçte ikisi yağlıdır. Ultrasonda karaciğerde daha fazla yağlanma görünürse ve bu yağlanma yıllar boyunca devam ederse siroza dönüşüm riski artmaktadır.”
Tedavide en kıymetli etabın kilo verilmesi olduğunu ve göbek etrafının azalmasıyla yağlanma şiddetinin de azalmaya başladığını söyleyen Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Meltem Ergün, “Bu nedenle diyet ve antrenman tedavinin vazgeçilmezleridir. Her gün 30-45 dakika yürüyüşün tansiyon, şeker ve kilo denetiminde aktif olduğu gösterilmiştir. Lakin diyet ve idmanın sürekliliği değer arz etmektedir. Uzun mühlet ve nizamlı bir halde yapıldığında yağlanma geriler. Karaciğer enzimlerinde düzelme tedaviye daha süratli cevap verirken ultrasonik güzelleşme daha yavaş olmaktadır. Burada da sabırsız ve ümitsiz olunmamalıdır. Karaciğer enzimleri de yüksek olan hastalarda kimi ilaç tedavileri ve insülin direncini kırmaya yönelik ilaçların aktifliği ispatlanmıştır. Siroz gelişmiş hastalarda ilaç tedavileri ve karaciğer nakli, karaciğer kanseri gelişmiş hastalarda da tekrar karaciğer nakli kemoterapi, embolizasyon üzere tedavi metotları uygulanmaktadır” dedi.