Milliyet.com.tr/ÖZEL Taban fiyatta ikinci toplantı geçtiğimi gün sona erdi. Toplantı sonrasında yeniden emekçi kısmı basın mensuplarına değerli açıklamalarda bulundu. Toplantıda en merak edilen kısım ise bir sayı söylem edilip edilmediğiydi. TÜRK-İŞ Genel Genel Lider Yardımcısı Ramazan Ağar, patron ve hükümet cephesinden bir sayı beklediklerini lakin bu toplantıda rastgele bir sayının masaya gelmediğinden bahsetti.
Ramazan Ağar, “Biz sayı söylememiz yanlışsız olmadığına inanıyoruz. Niçin patron, niçin hükümet söylemiyor?” dedi. Bilhassa bu toplantı için tarafların biraz daha temkinli ilerledikleri gözleniyor.
Ramazan Ağar, taban fiyat görüşmeleriyle ilgili “Üçüncü toplantıda biteceğini zannediyorum” sözlerini kullandı. Önümüzdeki haftayı işaret etti fakat Bakanlığın şimdi tarihi açıklamadığını söyledi. Pekala sayının hala konuşulmaması süreci daha fazla uzatır mı? Üçüncü toplantıda emekçi ve patron tarafının teklifi ne olacak?
REFAH HİSSESİ BEKLENİYOR MU?
Asgari fiyatın belirlendiği evvelki devirlerde Taban Fiyat Tespit Komisyonu’ndan çıkan sayı sonrası Cumhurbaşkanı Erdoğan ek bir meblağla yeni minimum fiyatı açıklardı. Bu devirde az da olsa kurulun üzerinde bir meblağla yeni taban fiyat belirlenir mi? Taban fiyatta en güçlü senaryo ne?
‘DEVLET SAYI SÖYLEM ETMEZ’
Konuyla ilgili tüm merak edilenleri milliyet.com.tr’ye kıymetlendiren Yeminli Mali Müşavir ve Ekonomist Muhammet Bayram şu sözleri kullandı: “Komisyon ikinci toplantısını gerçekleştirdi. Birinci toplantıda olduğu üzere ikinci toplantıda da taraflar temennilerini lisana getirdi. Lakin TÜRK-İŞ Lider Yardımcısı devletten yahut patron tarafından bir sayı söylem edilmediğini söyledi. Burada kıymetle altını çizmek istediğim bir nokta var. Minimum fiyatı devlet belirlemiyor. Emekçi ve patron tarafı bir ortaya gelip tarafların müzakere ederek belirleneceği bir fiyat taban fiyat. O yüzden devlet tarafı sayı söylem etmez.
‘RAKAM AÇIKLAMASI GEREKEN TARAF PERSONEL VE İŞVEREN’
Bununla birlikte devlet tarafının işlevi masada başkanlık etmek emekçi ve patron tarafı şayet uzlaşamazsa tarafların müzakerede orta noktasını bulmak ve çalışanın karı ve refahını korumak ismine uygun bir sayının meydana gelmesini sağlamaktır. Bu nedenle devlet tarafından sayı açıklanmadı görüşüne ben katılmıyorum. Sayı açıklaması gereken taraf emekçi ve patron tarafıdır.
GÖRÜŞMELER UZAR MI?
İkinci toplantıda asıl olarak TÜİK bilgileri, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Ticaret Bakanlığı’ndan ekonomik göstergeler taraflara sunuldu. Bu sayılar üzerinden üçüncü toplantıda bir uzlaşı olup olmayacağını göreceğiz. Her ne kadar Sayın Ramazan Ağar ‘Üçüncü toplantıda belirlenmesini ümit ediyorum’ açıklamasında bulunmuş olsa da piyasada emekçi ve patron beklentisi ortasındaki yüksek farklılık dördüncü toplantıya uzayabileceğini sinyalini veriyor diyebiliriz.
İŞTE PATRONUN MASAYA GETİRECEĞİ ORAN!
Üçüncü toplantıda taraflar ekonomik datalar üzerinden müzakere edip bir sayı söylem edecektir. Patron tarafının %25’ler civarında bir oran üzerinden müzakereye başlayacağını kestirim ediyorum, personel tarafı ise bir evvelki toplantıda Sayın TÜRK-İŞ Başkanının ‘açlık sonunun altında fiyat kabul etmiyoruz’ açıklamasından sonra bu söz kamuoyunda yanlış anlaşılmıştı. Bu toplantıda daha temkinli hareket ederek rastgele bir sayı söylem etmekten kaçınmaktalar.
HAFTAYA MİNİMUM FİYAT MUHAKKAK OLUR MU?
Tabi üçüncü toplantıda patron tarafının makul yüksek düzeyde bir oran söylemesi emekçi tarafından kabul edilecek bir oran olması ile birlikte açıklanabilecektir. Şimdi üçüncü toplantı tarihi açıklanmadı, tarafların mevzu hakkında görüşleri sunulmadı. Şayet uzlaşı olursa sayı belirlenebilir lakin ben üçüncü toplantıda bir uzlaşma olacağını düşünmüyorum.
ERDOĞAN EK BİR FİYAT AÇIKLAR MI?
Şu an için bunu söylemek erken. Zira taraflar bir sayı söylem etmedi. Tabi düşük bir düzey olması halinde Sayın Cumhurbaşkanı tarafından bir ekleme kelam konusu olabilir. Malumunuz olduğu üzere Temmuz’da rastgele bir orta artırım yapılmadı ve Sayın Cumhurbaşkanının ‘Vatandaşı enflasyona karşı ezdirmeyeceğiz’ kelamı var. Bu minvalde sayılar ortaya çıktıktan sonra ek bir refah hissesi artışı olup olmayacağını konuşabiliriz.
ASGARİ FİYAT İÇİN EN GÜÇLÜ SENARYO!
Benim minimum fiyat varsayımım %30 ila %35 ortasında bir artış olması tarafında. Burada birkaç parametre var. Birinci parametre vatandaşın enflasyona karşı ezdirilmemesi, ikinci parametre bütçe görüşmelerinde devletin sigorta prim gelirlerinden elde edeceği karı %30 civarında artırmasıdır.
Buradan yola çıkacak olursak en az %30’luk bir artış oluşabileceğini söyleyebiliriz. 2024 yılı minimum fiyat belirlenirken %12 puanlık bir refah hissesi artışı olmuştu. Bu refah hissesinin 2024’ün enflasyonu için verilen bir sayı olduğunu düşünüyorum. Bu yıl sonu için gerçekleşen enflasyon %45’ler düzeyinde oluşacak olursa %33 ila %35’lik bir artışın yapılabileceğini düşünüyorum. Net minimum fiyatın 23.000 TL civarında belirleneceğini kestirim ediyorum.”